برای تسریع بهبود زخم و جلوگیری از عفونت رعایت نکات مراقبت‌های پس از جراحی دهان و دندان بسیار ضروری است. در این راهنما، تمام توصیه‌های لازم بعد از جراحی از جمله تغذیه، دارو، بهداشت دهان و کنترل تورم توضیح داده شده است.
۱. گاز استریل
گاز استریل قرار داده‌شده روی محل جراحی را به مدت ۲ ساعت بدون جابه‌جایی و با فشار ملایم در دهان نگه دارید.
پس از این مدت، گاز را به‌آرامی خارج کنید و از تعویض مکرر آن خودداری نمایید.
۲. بلع و تف کردن
آب دهان خود را به‌طور طبیعی قورت دهید و تا ۲۴ ساعت اول از تف کردن یا شستشوی دهان خودداری کنید. این کار موجب باز شدن لخته‌ی خون و خون‌ریزی مجدد می‌شود.
۳. خوردن و آشامیدن
تا ۸ ساعت پس از جراحی، فقط از مایعات و غذاهای سرد و نرم مانند آب‌میوه طبیعی یا کمپوت صاف‌شده استفاده کنید.
در روز بعد، می‌توانید غذاهای نیمه‌گرم و نرم مصرف نمایید.
۴. کمپرس سرد و گرم
برای کاهش تورم، از کمپرس یخ استفاده کنید:
یک کیسه یخ را در حوله‌ای نازک بپیچید و از بیرون دهان (روی پوست ناحیه جراحی) هر بار ۱۵ دقیقه بگذارید و ۱۵ دقیقه بردارید.
این کار را تا ۸ ساعت نخست پس از جراحی ادامه دهید.
از روز دوم به بعد می‌توانید از کمپرس گرم و مرطوب برای تسریع بهبود استفاده کنید.
۵. شستشوی دهان
از روز دوم، دهان خود را روزانه ۲ تا ۳ بار با محلول آب‌نمک ولرم (یک لیوان آب گرم + نصف قاشق چای‌خوری نمک) به‌آرامی شستشو دهید.
توجه داشته باشید که شستشو باید به‌صورت آرام انجام شود و از مکیدن یا فوت کردن پرهیز نمایید.
۶. فعالیت بدنی
در ۲۴ ساعت نخست پس از جراحی از انجام هرگونه فعالیت سنگین، خم شدن، صحبت طولانی، یا بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
۷. مسواک زدن
تا ۲۴ ساعت اول، محل جراحی را مسواک نزنید؛ اما مسواک زدن سایر دندان‌ها (به‌آرامی) بلامانع است.
۸. خون‌ریزی خفیف
خون‌آبه یا ترشح مختصر تا ۲۴ ساعت طبیعی است.
در صورت خون‌ریزی، یک گاز استریل تمیز روی محل جراحی بگذارید و ۳۰ دقیقه با فشار ملایم نگه دارید.
از تف کردن، شستشو یا مکیدن تا توقف کامل خون‌ریزی خودداری نمایید.
۹. تهوع یا بی‌اشتهایی
در صورت بروز تهوع، از مایعات شفاف مانند چای کم‌رنگ یا آب سیب استفاده کنید و تا رفع حالت تهوع از خوردن غذاهای چرب یا سنگین خودداری نمایید.
۱۰. سیگار و دخانیات
تا ۴۸ ساعت اول از مصرف سیگار، قلیان و سایر دخانیات جداً خودداری کنید.
این مواد موجب کاهش جریان خون، تأخیر در ترمیم زخم و افزایش احتمال بروز حفره خشک (Dry Socket) می‌شوند.
۱۱. مصرف داروها
داروهای تجویز‌شده از جمله مسکن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها را دقیقاً طبق دستور پزشک، در زمان مقرر و تا پایان دوره مصرف کنید.
قطع زودهنگام دارو ممکن است باعث بازگشت عفونت یا التهاب شود.
۱۲. تغذیه پس از جراحی
در ۲۴ ساعت اول از غذاهای نرم و خنک مانند سوپ صاف، پوره سیب‌زمینی، ماست یا فرنی استفاده کنید.
از مصرف غذاهای تند، داغ و سفت خودداری نمایید.
۱۳. علائم هشداردهنده
در صورت بروز موارد زیر، سریعاً با پزشک یا کلینیک تماس بگیرید:
خون‌ریزی زیاد یا ادامه‌دار
درد شدید که با مسکن بهبود نمی‌یابد
ورم قابل‌توجه پس از ۳ روز
تب یا بوی بد دهان
خروج ترشح یا چرک از محل جراحی
۱۴. نکته پایانی
رعایت دقیق این توصیه‌ها باعث کاهش درد، جلوگیری از عفونت و بهبود سریع‌تر زخم خواهد شد.
در صورت داشتن هرگونه سؤال یا نگرانی، با درمانگاه تماس بگیرید و از خوددرمانی پرهیز نمایید.